“ตักบาตรอย่าถามพระ” สุภาษิตนี้คนไทยล้วนเคยได้ยินกันมานาน โดยความหมายแล้วจะพูดถึงการให้ของแก่คนที่เต็มใจจะรับไว้โดยไม่ต้องถาม หากถามคงจะดูไม่ดีหรือทำให้คนที่ถูกถามรู้สึกลำบากใจที่จะตอบ เช่น ถามเจ้าของวันเกิดว่าอยากได้ของขวัญวันเกิดไหม เป็นต้น เปรียบกับความหมายของการใส่บาตรพระ เนื่องจากพระสงฆ์ไม่สามารเลือกฉันอาหารได้ เราจึงไม่ควรไปถามท่านว่าจะฉันสิ่งนี้หรือสิ่งนั้น หรืออยากฉันอะไร
และด้วยเหตุผลที่ไม่สามารถเลือกฉันได้ พระสงฆ์หลายต่อหลายรูปจึงต้องเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลสงฆ์อยู่เรื่อยๆ เนื่องจากอาหารส่วนใหญ่ที่ญาติโยมนิยมนำมาถวายมักจะเป็นอาหารที่ส่งผลเสียต่อสุขภาพ มีไขมันสูง มีโปรตีนและผักน้อย เช่น พะโล้ ผัดกะเพรา แกงเขียวหวาน ของทอดของมัน และน้ำหวาน ซึ่งโรคที่พระสงฆ์มักเป็นคือ โรคเมตาบอลิซึมและไขมันในเลือดผิดปกติ โรคความดันโลหิตสูง โรคเบาหวาน โรคไตวายหรือไตล้มเหลว และโรคข้อเข่าเสื่อม
สำหรับอาหารที่จะนำไปถวายหรือใส่บาตรพระ ควรเป็นอาหารที่ดีต่อสุขภาพ มีประโยชน์และคุณค่าทางอาหารครบถ้วน ดังนี้
1. ข้าวกล้อง
ในข้าวกล้องมีสารเส้นใยที่สูงกว่าข้าวขาวประมาณ 3-7 เท่า มีคุณประโยชน์ในการช่วยลดความเสี่ยงโรคไขมันอุดตันในเส้นเลือด แถมยังอุดมไปด้วยวิตามินบี และช่วยให้ระบบขับถ่ายทำงานได้ดีขึ้น
2. ผักและผลไม้
ควรเน้นผักและผลไม้โดยเลือกอาหารที่มีส่วนประกอบของผักเพื่อเพิ่มเส้นใยอาหาร และเสริมด้วยผลไม้หวานน้อยในปริมาณที่พอดี เนื่องจากผักและผลไม้จะช่วยลดความเสี่ยงต่อการเกิดโรคมะเร็งและโรคหัวใจได้
3. ปลา ไก่ กุ้ง
เลือกเมนูที่มีปลา ไก่ หรือกุ้งเป็นวัตถุดิบหลัก เพื่อเสริมโปรตีนให้กับร่างกาย โดยเนื้อปลา ไก่ และกุ้งนั้นมีส่วนช่วยลดความเสี่ยงต่อการเกิดโรคหัวใจและโรคมะเร็ง และยังทำให้ร่างกายแข็งแรง
4. นมถั่วเหลือง หรือนมพร่องมันเนย
แทนที่จะถวายนมที่ปรุงแต่งรสชาติจำพวกนมรสช็อกโกแลต นมรสหวาน หรือนมรสอื่นๆ ที่เรามักดื่มกันทั่วไป ควรเปลี่ยนเป็นนมถั่วเหลืองหรือนมพร่องมันเนยที่มีสัดส่วนของไขมันน้อยกว่าแทน
5. น้ำปานะ
น้ำปานะคือเครื่องดื่มหรือน้ำที่คั้นจากผลไม้ที่พระพุทธเจ้าทรงอนุญาตไว้สำหรับพระสงฆ์ คล้ายกับน้ำผลไม้ทั่วไปที่เราดื่มกัน แต่น้ำปานะจะเป็นน้ำที่สุกด้วยแสงแดด มีน้ำตาลน้อย และมีโปรตีน
รู้อย่างนี้แล้ว ครั้งต่อไปที่จะใส่บาตรหรือไปทำบุญที่วัด หากจะถวายอาหารแก่พระสงฆ์ ก็ควรเลือกดูแต่ละเมนูให้ดี ให้มีประโยชน์และไม่ทำลายสุขภาพ ที่สำคัญต้องไม่ลืมเรื่องความสะอาดด้วยนะ